VĨNH PHÚC - Vùng đất được thiên nhiên ban tặng và tạo riêng một chỉnh thể ''Núi bọc sông bao, sơn kỳ thủy tú'', nơi hội tụ, giao thoa và hợp thiêng của các nền văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, trong đó có tín ngưỡng thờ Mẫu. Theo truyền thuyết, trong thời dựng nước, tại trang Đông Lộ, xã Đại Đình, vùng non nước Tây Thiên dưới chân Tam Đảo, có người phụ nữ tên là Lăng Thị Tiêu giúp Vua Hùng đánh giặc giữ nước, được phong là ''Tam Đảo sơn trụ tối linh đại vương'' nhân dân tôn kính lập nhiều đền, miếu thờ phụng và trở thành tín ngưỡng mang giá trị biểu tượng của Vĩnh Phúc - Tín ngưỡng thờ Mẫu Tây Thiên. Tín ngưỡng thờ Mẫu Tây Thiên cùng với Tín ngưỡng thờ Hùng Vương, Tín ngưỡng thờ Tản Viên Sơn Thánh là một trong ba tín ngưỡng cổ nhất vùng Bắc Bộ.
Đồng thầy Nguyễn Cao Đán đang thực hành nghi lễ hầu đồng
Thừa hưởng những nét đẹp văn hoá tín ngưỡng thờ Mẫu, đồng thầy Nguyễn Cao Đán thủ nhang Trung Linh Điện tỉnh Vĩnh Phúc đã xác định con đường đi cho riêng mình và quyết tâm dành trọn cuộc đời cho công cuộc bảo tồn và phát huy những giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt. Con đường đến với đạo Mẫu của thầy cũng thật bất ngờ vào một ngày mưa gió năm 1992 khi ông được chọn là trở thành một người con của Mẫu để giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn. Thầy là một trong những người đặt những viên gạch đầu tiên xây mới hai ban thờ Tứ phủ Thánh Mẫu và mộ nhà Trần ở đền chúa Mán xã Đại Đình. Ngày xưa, khi mà phương tiện liên lạc và di chuyển còn khó khăn, nhưng dưới sự dẫn dắt của Chúa Mán nhiều người dù ở các tỉnh miền núi phía Bắc xa xôi như Tuyên Quang,... vẫn tìm được về đến thầy. Bản thân thầy mỗi khi được nghe đến những ngôi đền còn hoang sơ, khó khăn là thầy lại tích góp kinh phí đi đến đó và tu sửa lại và phụng thờ cho đến tận bây giờ. Mặc dù đã qua cái tuổi Bát Tuần nhưng thầy được cha mẹ cho sức khoẻ để đi đến những ngôi đền khó khăn và sẻ chia những mảnh đời bất hạnh. Thầy luôn dăn dạy các con nhang của mình phải giữ được những đức tính tốt, kiên trì vươn lên trong cuộc sồng.
Đồng thầy Nguyễn Cao Đán (Tự Pháp Ân) – thủ nhang Trung Linh Điện, người thầy đáng kính trong bảo tồn văn hoá tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt
Hiện nay khi các nền văn hoá du nhập về nước ta ngày càng nhiều, cũng là một niềm trăn trở của thầy. Làm sao phải giữ được lề lối, phép tắc trong tín ngưỡng thờ Mẫu tam tứ phủ. Khi ra hầu đồng, thầy cũng dạy các đệ tử của mình phải giữ được cái uy của con nhà Thánh, sự tôn nghiêm và uy linh của Đạo Mẫu, mỗi giá hầu phải giữ được những sắc thái khác nhau, lúc vi nam, lúc vi nữ, lúc uy nghiêm và có lúc thì lại nhẹ nhàng uyển chuyển. Đồng thầy Nguyễn Cao Đán là tấm gương đẹp không chỉ trong cuộc sống và cũng là một tấm gương sáng cho các thế hệ đồng trẻ học tập noi theo để cùng gìn giữ những nét đẹp văn hóa của người dân Việt Nam.
Ngọc Yến