Múa rối nước Hồng Phong, Ninh Giang.
Phường múa rối nước Hồng Phong
Múa rối nước ở Hồng Phong xuất hiện từ cuối thế kỷ 17, tương truyền được truyền từ Bắc Ninh về đây rồi truyền sang Nguyên Xá (Thái Bình). Cụ Lý Tiêu, người làng Bồ Dương, Hồng Phong còn sang Nguyên Xá chỉ bảo cho các học trò. Ở đấy người ta trả công bằng cách cắt cho 3 mẫu ruộng để thầy lấy lộc hành nghề. Kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ, phường rối ngừng hoạt động, tưởng như nghệ thuật múa rối nước bị mai một từ đấy. Hòa bình lập lại (1954), những nghệ nhân của làng tâm huyết với nghề đã họp lại và quyết tâm khôi phục nghệ thuật múa rối nước. Năm 1986, ông Đặng Văn Phát, người của làng đi lập nghiệp ở Hà Bắc đã tự tạo một chú Tễu và đem về làng với khát khao vực dậy môn nghệ thuật truyền thống của ông cha. Ý nguyện ấy được ủng hộ của nhân dân trong làng và đội múa rối nước xã Hồng Phong được thành lập với 40 người. Hiện nay, phường múa rối nước Hồng Phong đã trở thành một đơn vị nghệ thuật thường xuyên được mời đi biểu diễn tại các kỳ lễ hội và Bảo tàng Dân tộc học Hà Nội. Không có diễn viên nào là chuyên nghiệp cả, họ chỉ là những người nông dân, vừa sản xuất nông nghiệp vừa tham gia nghệ thuật và thường xuyên biểu diễn tại nhà thủy đình ở chính quê hương mình phục vụ dân địa phương và cho nhiều người ở nơi khác đến xem. Nhiều năm trở lại đây, phường đã đón nhiều đoàn khách trong và ngoài nước về tham quan và thưởng thức nghệ thuật múa rối nước. Du khách đến Hồng Phong xem múa rối nước thực sự thích thú vì diễn viên điều khiển con rối là những người nông dân thực sự và khung cảnh biểu diễn ở ngay làng quê...
Phường múa rối nước Bùi Thượng
Tương truyền múa rối nước xuất hiện ở Bùi Thượng từ thời Lý (thế kỷ 11 - 12) do viên tướng thời Lý là Trần Bình sáng lập. Sau khi nghỉ làm quan, ông về Bùi Thượng dạy dân làm trò rối nước, mô phỏng lại chiến công làm con rối bằng bèo tây nghi trang đánh tan quân Tống vây hãm thành ngày trước. Ông Trần Bình trở thành tổ nghề rối nước và được dân làng Bùi Thượng phong làm thành hoàng làng. Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, trước Cách mạng tháng 8/1945, vào những năm thiên tai hạn hán, đội rối nước được giao nhiệm vụ rước sắc vua ban và hai chiếc chóe ra Vụng Dôi thuộc sông Đò Đáy, đến giữa dòng nước xoáy cắm thuyền làm lễ, thả con thốt lốt (Long Mã) ba đầu chín đuôi làm bằng giấy xuống nước. Nếu chìm thì sẽ múc đầy hai chóe nước đem về đình làng để làm lễ cầu mưa. Như vậy, đội múa rối nước của làng có vai trò rất quan trọng trong những việc lớn của làng, xã. Cũng như ở Hồng Phong, múa rối nước ở Bùi Thượng từng đi biểu diễn khắp nơi. Hiện nay phường thường xuyên biểu diễn tại nhà thủy đình của làng. Nhiều đoàn khách trong và ngoài tỉnh về Bùi Thượng xem múa rối nước đã góp phần động viên những người nghệ sĩ dân gian say mê, tâm huyết với nghề để ngày càng nâng cao về chất lượng nghệ thuật.
Phường rối nước Thanh Hải - Thanh Hà.
Phường múa rối nước Thanh Hải
Múa rối nước là môn nghệ thuật biểu diễn tổng hợp, sinh ra và tồn tại trong cộng đồng cư dân lao động nông nghiệp. Đây là món ăn tinh thần, một trò vui giải trí lành mạnh của cư dân vùng châu thổ sông Hồng. Du khách đến Hải Dương nên một lần ghé thăm và thưởng thức nghệ thuật dân gian truyền thống độc đáo này.
Nghệ thuật múa rối nước Thanh Hải bắt nguồn từ làng An Liệt vào thời Hậu Lê, do người dân làng An Liệt đi làm ăn phương xa học được và đem về làng truyền nghề. Trước Cách mạng tháng 8/1945 phường rối tập hợp những người trong làng cốt để vui chơi vào dịp lễ hội hoặc nông nhàn. Hòa bình lập lại, múa rối nước ở Thanh Hải được củng cố cả về tinh thần và vật chất. Đến nay với 32 thành viên nòng cốt với tình yêu nghệ thuật dân gian, họ đã sáng tác thêm nhiều kịch bản mới độc đáo. Năm 2001, phường múa rối nước Thanh Hải đạt giải Nhất tại Liên hoan múa rối nước tỉnh Hải Dương và được mời đi biểu diễn nhiều nơi trong nước. Tại liên hoan nghệ thuật múa rối nước nhân Festival Huế năm 2004, phường rối nước Hồng Phong đã được trao giải Vàng.
Nguồn: baodulich.net.vn
BTV Như Quỳnh