Triển lãm cổ vật của Bảo tàng tư nhân Phước Trang
Khó khăn về kinh phí, hoạt động
Với mong muốn gìn giữ cổ vật của Huế, nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn sưu tầm rất nhiều cổ vật và thành lập Bảo tàng tư nhân Phước Trang để giới thiệu đến công chúng những vốn quý này. Bảo tàng hiện đang trưng bày 4 bộ sưu tập chính: Đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn; vật phẩm phục vụ 4 thú vui: trà, rượu, trầu, thuốc của người Việt; đồ gốm Việt Nam từ thế kỷ thứ 1 đến thế kỷ 18 và đồ sứ châu Âu, Nhật Bản...
Theo chia sẻ của nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn, công việc bảo quản, quản lý tại Bảo tàng tư nhân Phước Trang tương đối ổn định do các cán bộ có chuyên môn về bảo tàng phụ trách. Chỉ tiếc là không gian trưng bày, vị trí bảo tàng không được thuận lợi nên không thể phát huy giá trị cổ vật đúng tầm để giới thiệu với khách tham quan cũng như hợp tác với các công ty du lịch đón tiếp các đoàn khách du lịch.
Giới thiệu những tác phẩm nghệ thuật quý của họa sĩ Lê Bá Đảng, Không gian lưu niệm Lê Bá Đảng là địa chỉ văn hóa thú vị với những người yêu nghệ thuật và cảnh đẹp thiên nhiên. Bà Lê Cẩm Tế, người dành nhiều tâm huyết xây dựng công trình nghệ thuật này hiện đang làm thủ tục để đăng ký Không gian lưu niệm Lê Bá Đảng trở thành bảo tàng tư nhân.
“Từ khi khai trương đến nay, Không gian lưu niệm Lê Bá Đảng luôn phải bù lỗ; trong khi đó, hệ thống đường, điện, nước tại khu vực này vẫn chưa ổn định, gây khó khăn trong hoạt động. Việc trở thành bảo tàng tư nhân với những chính sách ưu đãi trong những năm đầu hoạt động là sự hỗ trợ đáng kể”, bà Cẩm Tế nói.
Huế có 2 bảo tàng ngoài công lập: Bảo tàng tư nhân Phước Trang và Bảo tàng Nghệ thuật thêu XQ. Tuy nhiên, từ khi đi vào hoạt động đến nay, các bảo tàng ngoài công lập gặp rất nhiều khó khăn trong tổ chức hoạt động. Trong khi các bảo tàng công lập thường xuyên tổ chức các cuộc trưng bày, triển lãm, chú trọng đổi mới nội dung và hình thức trưng bày… thì các bảo tàng ngoài công lập thường mang tính chất trưng bày cố định, ít tổ chức các triển lãm chuyên đề, chưa thường xuyên tiến hành các hoạt động đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động trưng bày. Nhiều sưu tập hiện vật có giá trị về lịch sử, văn hóa vẫn chưa được khai thác phát huy có hiệu quả. Vì vậy, chưa thu hút được số lượng lớn khách tham quan. Theo số liệu thống kê, hàng năm, Bảo tàng tư nhân Phước Trang đón khoảng 500 lượt khách, Bảo tàng Nghệ thuật thêu XQ đón khoảng 2.000-3.000 lượt khách.
TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao cho hay: “Các bảo tàng công lập hoạt động chủ yếu dựa vào nguồn kinh phí được Nhà nước cấp thì kinh phí hoạt động các bảo tàng ngoài công lập chủ yếu tự thu, tự chi nên gặp rất nhiều khó khăn. Đa số các bảo tàng ngoài công lập ra đời dựa trên sự đam mê về cổ vật, các loại hình mỹ thuật, nghề truyền thống... trưng bày dựa trên những sưu tập hiện vật đã có, thiếu kinh phí để tổ chức các cuộc trưng bày, triển lãm thường xuyên”.
Cần chính sách khuyến khích
Từ thực tế hoạt động của các bảo tàng tư nhân, TS. Phan Thanh Hải, cho rằng, các bảo tàng vẫn chưa có bộ máy hoàn chỉnh, kinh nghiệm chuyên môn chưa đảm bảo, kinh phí không đủ để đầu tư trang thiết bị chuyên ngành. Sự liên kết, phối hợp giữa các bảo tàng ngoài công lập với bảo tàng công lập chưa chặt chẽ, các khâu nghiệp vụ của bảo tàng chưa thực hiện thường xuyên. Cơ chế, chính sách ưu đãi cho bảo tàng ngoài công lập cũng chưa cụ thể.
Bà Lê Cẩm Tế bày tỏ: “Nếu không có sự ưu đãi thì rất khó để bảo tàng ngoài công lập sống được. Chúng tôi cần sự hỗ trợ, tiếp sức của tỉnh để có thể đưa Không gian lưu niệm Lê Bá Đảng trở thành địa chỉ văn hóa thực thụ”.
Theo ông Phan Thanh Hải, để thu hút khách tham quan, các bảo tàng ngoài công lập cần thực hiện tốt các chức năng quy định tại Thông tư 18/2010/TT-BVHTTDL về tổ chức và hoạt động của bảo tàng; trong đó chú trọng công tác nghiên cứu, sưu tầm, bảo quản tư liệu, hiện vật. Đồng thời, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực trong quản lý hoạt động; tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động trưng bày của bảo tàng...
Chủ nhân của các bảo tàng ngoài công lập phải phát huy tính năng động, sáng tạo trong việc đổi mới các hình thức hoạt động bảo tàng; đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, quảng bá, xúc tiến du lịch, kết nối chặt chẽ với các tour, tuyến du lịch nhằm đưa khách tham quan đến bảo tàng.
Nhằm khai thác hiệu quả giá trị của các bảo tàng ngoài công lập, bên cạnh sự cố gắng, nỗ lực của các bảo tàng, Nhà nước cũng cần có những chính sách hợp lý để hỗ trợ, khuyến khích hệ thống bảo tàng tư nhân ra đời và phát triển. Ông Hải đề xuất, tỉnh cần có chính sách khuyến khích, hỗ trợ thuê đất, thuê cơ sở hạ tầng để tổ chức hoạt động bảo tàng; hỗ trợ hoạt động trưng bày, triển lãm; đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực; phát triển sản phẩm lưu niệm đặc trưng của bảo tàng và quảng bá hình ảnh.
Ngoài ra, có thể mở Quỹ hỗ trợ phát triển để bảo tàng ngoài công lập duy trì hoạt động; ưu tiên để các bảo tàng ngoài công lập vay vốn trung hạn và dài hạn từ Quỹ Đầu tư phát triển và bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa để tổ chức hoạt động...
Bài, ảnh: Minh Hiền
Nguồn Báo Thừa Thiên Huế Online https://baothuathienhue.vn/ho-tro-bao-tang-ngoai-cong-lap-phat-trien-a94310.html